Δευτέρα 1 Αυγούστου 2011

Στερεά εκ περιστροφής και αγγειοπλαστική

Surface of revolution illustration
Rotationskoerper animation

Ένα ενδιαφέρον θέμα της στερεομετρίας είναι τα στερεά εκ περιστροφής: Παίρνουμε μια επίπεδη καμπύλη και την περιστρέφουμε κατά 360ο γύρω από έναν άξονα (ευθεία) που βρίσκεται στο επίπεδό της. Το αποτέλεσμα, όπως βλέπετε στα σχέδια, είναι ένα στερεό που η τομή του με ένα επίπεδο κάθετο στον άξονα περιστροφής είναι κύκλος. Με άλλα λόγια, το στερεό αποτελείται από άπειρους κύκλους, διαφόρων μεγεθών, στιβαγμένους ο ένας πάνω στον άλλον, έτσι ώστε τα κέντρα τους να είναι σε άξονα κάθετο του επιπέδου τους.

Ο τρόπος δημιουργίας τους που μαρτυρείται από  το όνομά τους, δηλαδή με περιστροφή, θυμίζει πάρα πολύ τον τρόπο που οι αγγειοπλάστες κατασκευάζουν τα αγγεία τους. Ο πηλός περιστρέφεται επάνω στον τροχό. Καθώς δέχεται συμμετρικά πιέσεις στην επιφάνειά του από τα σχεδόν ακίνητα χέρια του αγγειοπλάστη, "ανοίγει" και "κλείνει" παίρνοντας το καμπύλο σχήμα ενός αγγείου.

Και θα σταματούσα εδώ, αν η παράδοση της αγγειοπλαστικής τέχνης στην Κρήτη και ειδικότερα στις Μαργαρίτες δεν είχε να προσφέρει πολλά στα μαθηματικά και την μηχανική.
Αγγεία που όταν γεμίσουν υπερβολικά αδειάζουν αυτόματα από τον πάτο, αγγεία που για να πιεις νερό από αυτά θα πρέπει να βρεις την σωστή τρύπα από τις πολλές και να την κλείσεις, αγγεία που όταν φυσάς στο στόμιό τους δημιουργούν μελωδία όμοια με κελάηδημα, αγγεία που αδειάζουν και γεμίζουν από τον πάτο και λειτουργούν σαν πρωτότυπα ποτιστήρια. Αξίζει κανείς να διερευνήσει όχι μόνο τις επιστημονικές αρχές λειτουργίας τους, αλλά και τα κίνητρα των αγγειοπλαστών να δημιουργήσουν αυτά τα τόσο ιδιόμορφα και παιχνιδιάρικα κεραμικά.

Θα καταλάβετε το σκεπτικό μου, αν παρακολουθήσετε με προσοχή τα επόμενα τρία βίντεο:




Πηγή: Φυσιολατρικός Σύλλογος Ηρακλείου Κρήτης, Αρκάδι-Αρχαία Ελεύθερνα-Μαργαρίτες: http://fysi.wordpress.com/culture/arkadi/